Sorumluluk sigortası, bir kişinin ya da kurumun üçüncü şahıslara verebileceği zararlar nedeniyle hukuken doğabilecek tazminat yükümlülüklerini güvence altına alan bir sigorta türüdür. Günlük yaşamda ya da ticari faaliyetlerde, insanlar farkında olmadan başkalarına zarar verebilir. Bu zarar bir kaza sonucu olabilir, ihmalden kaynaklanabilir ya da mesleki bir hatanın sonucu olarak ortaya çıkabilir. İşte bu gibi durumlarda devreye giren sorumluluk sigortası, zararın sigortalı tarafından değil, sigorta şirketi tarafından karşılanmasını sağlar. Böylece hem zarar gören mağdur edilmez, hem de zarara sebep olan taraf ağır bir maddi yük altına girmekten korunur.
Zorunlu sorumluluk sigortası ise, belirli riskli faaliyetler için yasalarla getirilmiş, yaptırılması mecburi olan sorumluluk sigortası türüdür. Bu sigortalar genellikle toplumun genel güvenliğini ilgilendiren durumlarda uygulanır. Örneğin, trafiğe çıkan her aracın yaptırmak zorunda olduğu zorunlu trafik sigortası, en bilinen zorunlu sorumluluk sigortalarından biridir. Bu sigorta sayesinde bir araç kazasında üçüncü şahıslara verilen bedensel ya da maddi zararlar sigorta tarafından karşılanır. Benzer şekilde, tehlikeli madde taşıyan araçlar, işverenler, özel güvenlik firmaları gibi bazı sektörlerde faaliyet gösterenler de zorunlu sorumluluk sigortası yaptırmakla yükümlüdür.
Zorunlu sorumluluk sigortaları, kişisel tercih değil, yasal bir yükümlülük olduğundan, yaptırılmadığı takdirde cezai yaptırımlar ve idari yaptırımlar gündeme gelebilir. Bu sigortalar yalnızca bireyin değil, kamunun da çıkarını gözetir. Çünkü büyük riskler karşısında zarar görebilecek insanların mağdur olmaması, devletin ve toplumun düzeninin korunması için önemlidir.
Sonuç olarak, sorumluluk sigortaları bireylerin ve kurumların üçüncü kişilere verebileceği zararlara karşı mali koruma sağlarken, zorunlu sorumluluk sigortaları bu korumayı yasal çerçevede garanti altına alan, toplumsal güvenliği hedefleyen bir sistemin parçasıdır. Her iki sigorta türü de, karşılıklı hakların korunması ve sosyal denge açısından büyük önem taşır.